 |
| អ្នកចូលរួមដង្ហែសពលោកបណ្ឌិត កែម ឡី ទៅស្រុកកំណើតរបស់លោកនៅខេត្តតាកែវ នៅថ្ងៃទី២៤ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៦។ Photo: RFA |
មកទល់នឹងខែមករា ឆ្នាំ២០១៨ នេះ បណ្ឌិត កែម ឡី បានបែកកាយរំលាងខន្ធពីពលរដ្ឋខ្មែរអ្នក
និយមតាមដានស្តាប់ការវិភាគរបស់លោកអំពីបញ្ហាសង្គម និងនយោបាយអស់រយៈពេលមួយឆ្នាំកន្លះកន្លងផុតទៅហើយ ក៏ប៉ុន្តែអ្វីដែលលោកមិនទាន់លេចចេញជារូបរាងនៅឡើយនោះ គឺយុត្តិធម៌សម្រាប់រូបលោក។
មន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្ស និងអ្នក កែម ឡី និយម យល់ឃើញថា យុត្តិធម៌សម្រាប់បណ្ឌិត កែម ឡី ក៏ដូចជាសម្រាប់សកម្មជនសង្គមជាច្រើននាក់ផ្សេងទៀតដែរ ហាក់ស្ថិតនៅឆ្ងាយដូចជើងមេឃ ដោយសារតែអាជ្ញាធររដ្ឋាភិបាល និងតុលាការខ្វះឆន្ទៈពិតប្រាកដក្នុងការរកយុត្តិធម៌ជូនជនរងគ្រោះទាំងនោះ។
ប្រធានក្រុមអ្នកវិភាគវ័យក្មេង លោក ហង្ស វិទូ ដែលធ្លាប់ទទួលបានការបណ្ដុះបណ្ដាលពីបណ្ឌិត កែម ឡី កាលលោកនៅមានជីវិតនោះ បញ្ជាក់ប្រាប់អាស៊ីសេរីថា លោកគ្មានជំនឿថា តុលាការនឹងអាចស្វែងរកយុត្តិធម៌ជូនបណ្ឌិត កែម ឡី នោះឡើយ ព្រោះលោកសន្និដ្ឋានថា តុលាការខ្វះភាពឯករាជ្យក្នុងដំណើរការក្តីដោយសាររងឥទ្ធិពលពីអ្នកមានអំណាចដែលនៅពីក្រោយអំពើឃាតកម្មនេះ។
លោក ហង្ស ពិទូ៖ «ខ្ញុំគិតថា វាមិនមែនជារឿងកង្វះសមត្ថភាពទេ ពីព្រោះតុលាការមិនខ្វះទេសមត្ថភាព ហើយនិងលទ្ធភាពក្នុងការធ្វើរឿងនេះ ប៉ុន្តែតុលាការហាក់បីដូចជាទទួលគំនាបពីអ្នកណាម្នាក់ ហើយគាត់ព្យាយាមបំភ្លេចរឿងនេះចោលតែម្ដង ដោយសារយើងឃើញកន្លងមក មិនដែលឃើញ (តុលាការ) រំលឹកថា រឿងក្ដីនេះដល់ណាដល់ណីហើយ។ ខ្ញុំបានស៊ើបសួរអ្នកពាក់ព័ន្ធទៀតសោត គាត់បាននិយាយថា តុលាការប្រហែលជាអាចចង់បំភ្លេចរឿងនេះចោល ហើយធ្វើរឿងនេះឱ្យស្ងប់ស្ងាត់ យូរៗទៅ ប្រជាពលរដ្ឋនឹងបន្ថយកំហឹង បាត់កំហឹង រឿងនេះក៏វាចាត់ទុកជាមោឃៈអ៊ីចឹងទៅ។ និយាយឱ្យចំគឺជាចេតនាតែម្ដងដែល (តុលាការ) មិនសើរើរឿងនេះឡើងវិញ ដើម្បីឱ្យប្រជាពលរដ្ឋគាត់បំភ្លេច»។
លោកយល់ឃើញថា សំណុំរឿងបណ្ឌិត កែម ឡី ហាក់ស្ងប់ស្ងាត់នៅរយៈពេលចុងក្រោយនេះ ដោយសារហេតុផល ៣យ៉ាង គឺទីមួយសម្ពាធរបស់បក្សកាន់អំណាចទៅលើបក្សប្រឆាំង ទីពីរការប្រើកណ្ដាប់ដៃដែករបស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងការបំបិទសំឡេងសារព័ត៌មានឯករាជ្យ និងអង្គការសង្គមស៊ីវិល និងទីបី គឺការថយចុះនៃសកម្មភាពរបស់ក្រុមយុវជន កែម ឡី និយម ដែលខ្វះធនធានថវិកា និងការលើកទឹកចិត្ត។
ក៏ប៉ុន្តែលោកអះអាងថា ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរអ្នកស្រឡាញ់ និងគោរពវីរភាពរបស់លោកបណ្ឌិត កែម ឡី នឹងមិនបំភ្លេចរឿងនេះជាដាច់ខាត ហើយនិងបន្តតាមដានករណីនេះតទៅទៀត៖ «កន្លងមកយើងមិនទទួលស្គាល់ទេចំពោះលទ្ធផលនៃការស្រាវជ្រាវ ឬការធ្វើកោសល្យវិច័យ ហើយនិងការចេញសាលក្រម និយាយឱ្យចំ គឺអំពីនីតិវិធីរបស់តុលាការនេះ យើងមិនទទួលស្គាល់ទេ។ យើងតែងតែទាមទារឱ្យតុលាការស្វែងរកជនដៃដល់ដែលនៅពីក្រោយ អឿត អាង ហៅ ជួប សម្លាប់។ ប្រជាពលរដ្ឋគាត់កំពុងតែទន្ទឹងរង់ចាំមើល ថាតើស្ថាប័នតុលាការនឹងចាត់វិធានការយ៉ាងម៉េច? មិនមែនថា ពួកយើងភ្លេចទេ ពួកយើងមានការឈឺចាប់ ដូច្នេះពួកយើងនៅតែទទូច និងនៅតែចាំតាមដានយ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់មែនទែន»។
កាលពីចុងខែមីនា ឆ្នាំ២០១៧ កន្លងទៅ តុលាការក្រុងភ្នំពេញ បានសម្រេចកាត់ទោសជនជាប់ចោទ ជួប សម្លាប់ ដែលគេស្គាល់ឈ្មោះពិតថា អឿត អាង ឱ្យជាប់ពន្ធនាគារអស់មួយជីវិតពីបទឃាតកម្មគិតទុកជាមុន និងកាន់កាប់អាវុធដោយគ្មានការអនុញ្ញាត តាមមាត្រា ២០០ និង ៤៩០ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ។
តុលាការក៏បានបំបែកសំណុំរឿងនេះជាពីរ ដើម្បីស៊ើបអង្កេតរកអ្នកពាក់ព័ន្ធផ្សេងទៀតយកមកកាត់ទោសតាមផ្លូវច្បាប់ ក៏ប៉ុន្តែជិតមួយឆ្នាំមកនេះ តុលាការមិនទាន់បើកការជំនុំជម្រះ ឬបង្ហាញលទ្ធផលនៃការស៊ើបអង្កេតលើសំណុំរឿងដែលត្រូវបានបំបែកនោះឡើយ។
អាស៊ីសេរី បានព្យាយាមទាក់ទងអ្នកនាំពាក្យសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ លោក លី សុផាណា ដើម្បីសាកសួរអំពីរឿងនេះដែរ ប៉ុន្តែលោកមិនបានឆ្លើយតបអ្វីឡើយ។
ប្រធានគ្រប់គ្រងការិយាល័យសិទ្ធិមនុស្សអង្គការលីកាដូ (LICADHO) លោក អំ សំអាត សង្កេតឃើញថា គ្រប់ឃាតកម្មទៅលើសកម្មជនសង្គម សកម្មជននយោបាយ និងអ្នករិះគន់រដ្ឋាភិបាល កាលពីពេលកន្លងទៅ មិនដែលឃើញអាជ្ញាធរ និងតុលាការវែកមុខចាប់ជនប្រព្រឹត្ត និងអ្នកពាក់ព័ន្ធមកយកផ្ដន្ទាទោសតាមច្បាប់នោះទេ ផ្ទុយទៅវិញ សមត្ថកិច្ចតែងតែអះអាងថា ករណីទាំងនោះស្ថិតក្នុងការស៊ើបអង្កេតនៅឡើយ។
លោកយល់ថា ការអះអាងបែបនេះ មិនបានធ្វើឱ្យសាធារណជនស្ងប់ចិត្តនោះទេ ជាពិសេសករណីឃាតកម្មលើបណ្ឌិត កែម ឡី ដែលអាជ្ញាធរបានអូសបន្លាយ និងទុកឱ្យស្ងប់ស្ងាត់បែបនេះ គឺជាការបង្កើតឱ្យមាននូវវប្បធម៌និទណ្ឌភាព ដែលជះឥទ្ធិពលអាក្រក់ដល់វិស័យសិទ្ធិមនុស្ស និងសេរីភាពបញ្ចេញមតិនៅកម្ពុជា៖ «ប្រសិនបើមានការកើនឡើងនៃឃាតកម្មធំៗអ៊ីចឹង វាមានអ្នកគាំទ្រ ឬអ្នកដែលនិយមទៅលើជនរងគ្រោះ ដែលត្រូវបានគេបាញ់សម្លាប់ហ្នឹង គាត់មានការទាមទារទទូចដើម្បីស្វែងរកយុត្តិធម៌។ ដូច្នេះប្រសិនបើបញ្ហាទាំងអស់នេះមិនត្រូវបានដោះស្រាយ និងស្វែងរកយុត្តិធម៌ទេ វាធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ផ្លូវចិត្តរបស់អ្នកគាំទ្រ អ៊ីចឹងគឺប៉ះពាល់ដល់ការសម្រេចចិត្តក្នុងការបោះឆ្នោតដែរ។ បើយើងគិតលើបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស ប្រសិនបើមានករណីច្រើនពាក់ព័ន្ធនឹងការបាញ់សម្លាប់ នោះវានឹងប៉ះពាល់ដល់សិទ្ធិមានសន្តិសុខ និងសុវត្ថិភាពផ្ទាល់ខ្លួន ដែលជាកាតព្វកិច្ចរបស់រដ្ឋដើម្បីការពារទៅដល់ប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់រូប»។
ការកាត់ទោសទណ្ឌិត អឿត អាង ឱ្យជាប់ពន្ធនាគារអស់មួយជីវិតដោយតុលាការក្រុងភ្នំពេញ ជុំវិញអំពើឃាតកម្មលើបណ្ឌិត កែម ឡី នេះ មិនបានធ្វើឱ្យសហគមន៍ជាតិ និងអន្តរជាតិស្ងប់ចិត្តនោះទេ ត្បិតសំណុំរឿងនេះនៅមានភាពមន្ទិល និងភាពមិនស៊ីចង្វាក់គ្នាជាច្រើនចំណុច ជាពិសេសជុំវិញរឿងលុយ ៣ពាន់ដុល្លារ ដែល ជួប សម្លាប់ អះអាងថា បានឱ្យបណ្ឌិត កែម ឡី ខ្ចីនោះ។
អឿត អាង ដែលហៅខ្លួនឯងថា ជួប សម្លាប់ បានសារភាពប្រាប់តុលាការថា ដើមហេតុនៃអំពើឃាតកម្មនេះ គឺដោយសារខ្លួនខឹងនឹងបណ្ឌិត កែម ឡី ដែលឆបោកលុយ ៣ពាន់ដុល្លារ និងមិនគោរពតាមពាក្យសន្យាសង់ផ្ទះឱ្យខ្លួននៅតំបន់បឹងត្រកួន ជាប់ព្រំដែនថៃ។ លុយ ៣ពាន់ដុល្លារនោះ អឿត អាង អះអាងថា បានមកពីការលក់ដីមួយកន្លែងនៅភូមិចំការគ ឃុំស្វាយចេក ស្រុកស្វាយចេក ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ។ ក៏ប៉ុន្តែចម្លើយសារភាពនេះត្រូវបានរកឃើញថា មិនមែនជាការពិតឡើយ។
ក្រុមការងារអាស៊ីសេរី ដែលបានចុះទៅសាកសួរ និងជួបសម្ភាសន៍ផ្ទាល់ជាមួយអាជ្ញាធរភូមិចំការគ អ្នកធ្លាប់ស្គាល់ ជួប សម្លាប់ និងជាពិសេសក្រុមគ្រួសាររបស់ ជួប សម្លាប់ ផ្ទាល់ បានរកឃើញថា ជននេះមិនមានប្រវត្តិរស់នៅ និងមានដីធ្លីទ្រព្យសម្បត្តិ ឬកេរអាករអ្វីនៅតំបន់ចំការគ ជាប់ព្រំដែនថៃ ឡើយ ហើយកាន់តែជាក់ស្ដែងជាងនេះ គឺប្រពន្ធរបស់ អឿត អាង ផ្ទាល់ បានអះអាងថា ប្តីរបស់គាត់ក្រីក្រស្ទើររកបាយហូបគ្មាន និងមិនដែលមានលុយជាប់នឹងខ្លួនផង ដូច្នេះជននេះមិនអាចមានលុយឱ្យបណ្ឌិត កែម ឡី ខ្ចីនោះទេ។
ដូច្នេះមានន័យថា អំពើឃាតកម្មដ៏កក្រើកមួយនេះ អាចមានមូលហេតុផ្សេងនៅពីក្រោយដែលមិនមែនជារឿងលុយ ៣ពាន់ដុល្លារនោះទេ ដូច្នេះអ្វីដែលសាធារណជនទន្ទឹងរង់ចាំនោះ គឺថាតើការស៊ើបអង្កេតបន្តរបស់តុលាការ នឹងអាចស្វែងរកអ្នកពាក់ព័ន្ធផ្សេងទៀត ដូចជា អ្នកលក់កាំភ្លើងឱ្យ ជួប សម្លាប់ អ្នកទទួលឱ្យ ជួប សម្លាប់ ស្នាក់នៅក្នុងក្រុងភ្នំពេញ ឬអ្នកនៅពីក្រោយខ្នង ជួប សម្លាប់ យកមកផ្ដន្ទាទោសបានដែរ ឬយ៉ាងណា?
អ្នកស្រាវជ្រាវខាងការអភិវឌ្ឍសង្គម បណ្ឌិត កែម ឡី គឺជាសកម្មជនសង្គមមួយរូបក្នុងចំណោមសកម្មជនសង្គម និងសកម្មជននយោបាយជាង ១០០នាក់ផ្សេងទៀត ដែលត្រូវបានគេធ្វើឃាតចាប់ពីឆ្នាំ១៩៩៣ មកទល់នឹងសព្វថ្ងៃ។ សំណុំរឿងទាំងជាង ១០០ករណីនេះ គ្មានសំណុំរឿងណាដែលជនរងគ្រោះទទួលបានយុត្តិធម៌ឡើយ ព្រោះឃាតកពិតមិនត្រូវបាននាំខ្លួនមកកាត់ទោស ហេតុនេះហើយទើបមន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្សយល់ឃើញថា សំណុំរឿងឃាតកម្មបណ្ឌិត កែម ឡី នេះ ក៏ទំនងជាគ្មានយុត្តិធម៌ដែរ៕
ប្រភព៖ RFA Khmer
No comments:
Post a Comment